Naar een duurzaam nutriëntenbeheer in Vlaanderen: wat biedt het regeerakkoord?

Het Vlaamse Regeerakkoord 2024-2029 spreekt het woord ‘nutriëntenrecuperatie’ niet uit, maar als je goed kijkt, vind je er wel degelijk ruimte voor terug. Hoewel het geen centraal thema is, schept Vlaanderen in haar circulaire landbouw- en milieubeleid volop kansen voor het hergebruiken van waardevolle nutriënten.
Circulaire landbouw als fundament
In het Vlaams Regeerakkoord wordt aandacht besteed aan de overgang naar circulaire landbouw. Vlaanderen wil haar landbouwers ondersteunen in het gebruik van regeneratieve landbouwtechnieken die de bodemgezondheid verbeteren en de afhankelijkheid van externe inputs zoals kunstmest verminderen. Een van de zaken die aangehaald wordt is het stimuleren van het gebruik van compost, organische meststoffen en groenbedekkers. Hoewel het begrip ‘nutriëntenrecuperatie’ hier niet expliciet wordt genoemd, zit het idee er onmiskenbaar in vervat.
Anaerobe vergisting is een techniek die perfect aansluit bij deze circulaire gedachte. Dit proces zet organisch afval om in biogas, een hernieuwbare energiebron, en produceert digestaat, een restproduct dat rijk is aan waardevolle nutriënten zoals stikstof en fosfor. Door digestaat als meststof op landbouwgronden toe te passen, worden deze nutriënten terug in de bodem gebracht, wat de afhankelijkheid van kunstmest vermindert en de kringloop sluit.
Innovatieve waterzuivering: een kans voor nutriëntenrecuperatie
Een ander gebied waar de impliciete mogelijkheden voor nutriëntenrecuperatie zichtbaar worden, is de aanpak van afvalwater. Vlaanderen blijft investeren in riolering en waterzuivering, met speciale aandacht voor de efficiëntie en inzet van nieuwe, innovatieve technieken. Hoewel het regeerakkoord vooral de nadruk legt op de verbetering van waterkwaliteit en het behalen van de doelstellingen uit de Kaderrichtlijn Water, zijn de innovatieve waterzuiveringstechnieken die worden aangemoedigd ook geschikt om nutriënten zoals stikstof en fosfor terug te winnen.
Nutriëntenrecuperatie uit afvalwater is een veelbelovende techniek die kan bijdragen aan de vermindering van watervervuiling en tegelijkertijd nieuwe bronnen van nutriënten kan creëren voor de landbouw, mits een ondersteunend wetgevend kader. Dit past in het bredere kader van de circulaire economie waarin afvalstromen omgezet worden in waardevolle grondstoffen
RENURE: een stap in de goede richting?
Een interessant punt dat wel expliciet in het regeerakkoord wordt vermeld, is de mogelijke introductie van RENURE (REcovered Nitrogen from manURE). RENURE zou een alternatief voor kunstmest kunnen bieden en kan de landbouw helpen om haar nutriëntenkringlopen te sluiten.
De Vlaamse regering zal inzetten op de toepassing van RENURE, mits de Europese Commissie hier goedkeuring voor verleent en de nitraatnormen niet verder worden overschreden. Dit is een concrete stap die het potentieel van nutriëntenrecuperatie in Vlaanderen vergroot en bijdraagt aan de bredere circulaire economie
Innovaties in de agro-voedingsketen en alternatieve eiwitbronnen
Vlaanderen zet ook sterk in op innovatie binnen de agro-voedingsketen. Hoewel het regeerakkoord geen expliciete vermelding maakt van alternatieve eiwitbronnen uit reststromen, wordt duidelijk dat er veel aandacht is voor duurzaamheid en circulaire productieketens. Reststromen uit de voedselproductie kunnen gebruikt worden om nieuwe bronnen van eiwitten te ontwikkelen, zoals insecten of andere circulaire eiwitbronnen.
Dit sluit aan bij de bredere visie van de Vlaamse regering om de afhankelijkheid van externe markten en bronnen te verkleinen en voedselverspilling tegen te gaan.
Hoewel ‘nutriëntenrecuperatie’ niet expliciet wordt genoemd in het Vlaams Regeerakkoord, is het duidelijk dat het beleid veel ruimte biedt voor initiatieven op dit vlak. De focus op circulaire landbouw, het sluiten van kringlopen en innovatieve technieken zoals RENURE scheppen kansen voor Vlaanderen om zichzelf verder te profileren als koploper in duurzame landbouw en nutriëntenbeheer. Bij Nutricycle Vlaanderen zien we het als onze missie om deze impliciete mogelijkheden om te zetten in concrete resultaten en samen te werken aan het sluiten van de nutriëntencyclus.
Foto ©Vlaanderen